محسن سازگارا

۱۳۸۶.۰۳.۱۶
رادیو دویچه وله
داود خدابخش

از روز ۴ ژوئن در پراگ، پایتخت جمهوری چک "کنفرانس بین‌المللی دمکراسی و امنیت" آغاز شد که تا ۶ ژوئن ادامه دارد. در این کنفرانس ۱۷۰ نفر از ملیت‌های مختلف شرکت می‌کنند. با محسن سازگارا، یکی از دعوت‌شدگان گفت‌وگو کرده‌ایم.

در پراگ پایتخت جمهوری چک در روزهای ۴ تا ۶ ژوئن یک کنفرانس بین‌المللی دمکراسی و امنیت شد که امروز اولین روز بحث‌های تحلیلی بود. هدف از تشکیل این کنفرانس بررسی رهیافت‌هایی برای گذار از دیکتاتوری به دمکراسی در کشورهای خودکامه است. از آقای محسن سازگارا نیز دعوت شده بود و بدین مناسبت نظر او را جویا شدیم.

طیف دعوت شدگان برای این کنفرانس بیش از ۱۷۰ نام را در بر دارد. در یک سر این طیف نام شخصیت‌ احترام برانگیزی را می‌بینیم چون «واسلاو هاول» و بعد نام‌هایی را شاهد هستیم چون خوزه ماریا ازنار، نخست‌وزیر پیشین اسپانیا، نیتان شارانسکی، رئیس انستیتوی آدلسون برای پژوهش‌های استراتژیک از اسرائیل، گاری گاسپارف، قهرمان شطرنج و سیاستمدار مخالف پوتین از روسیه، سعدالدین ابراهیم، رئیس مرکز پژوهش‌های ابن‌ خلدون از مصر، وتون سوروئی، رئیس حزب اصلاح‌طلب کوسوو، یولیا تیموشنکو، عضو پارلمان اوکرائین، فرید قادری، رئیس حزب اصلاح‌طلب سوریه از آمریکا و بسیاری دیگر. در سر دیگر این طیف نام امیرعباس فخرآور را می‌بینیم که در فهرست مدعوین آمده که رئیس انستیتو برای آزادی ایران از کشور آمریکا است. نام شمار زیادی از سفیران کشورهای غربی و نمایندگان پارلمانی و رؤسای انستیتوهای پژوهشی در امور سیاست بین‌الملل و امنیت جهانی از کشورهای اروپای غربی و شرقی و نیز آمریکا دیده می‌شوند.

کنفرانس روز دوشنبه ۴ ژوئن با سخنان واسلاو هاول، خوزه ماریا ازنار و نیتان شارانسکی گشایش یافت، ولی پانل بحث‌های تحلیلی برای روزهای پنجم و ششم تنظیم شده‌اند. این کنفرانس در روز دوم به سخنان کارفل شواتسنبرگ، وزیر امور خارجه‌ی چک گشایش یافت.

موضوعات مورد بحث

پانل‌های روز اول به این موضوع‌ها اختصاص دارند: آیا فرآیند دمکراتیزاسیون به بن‌بست رسیده است؟ آیا فرآیند دمکراتیزاسیون به تثبیت امنیت یاری خواهد رساند؟ مسیر درست گذار از یک رژیم تمامیت‌خواه و خودکامه به دمکراسی کدام است؟

پانل روز دوم به موضوع‌های زیر می‌پردازند: نقش مخالفان در جامعه، نقش حکومت دمکراتیک، نهادهای بین‌المللی و رسانه‌ها در امنیت جهانی، نقش اروپای مرکزی در مناسبات میان اتحادیه‌ی اروپا و روسیه.

شرکت کنندگان ایرانی

قرار است در پانل روز دوم امیرعباس فخرآور، یکی از مخالفان رژیم حاکم بر ایران به همراه برخی دیگر، در باره‌ی "نقش مخالفان در جامعه" با واسلاو هاول، خوزه‌ ماریا ازنار و نیتان شارانسکی به بحث بنشینند.

از مخالفان حکومت حاکم بر ایران افراد دیگری نیز دعوت شده بودند. در کنار امیرعباس فخرآور، از رضا پهلوی، ‌بعنوان رهبر اپوزیسیون رژیم روحانی در ایران و محسن سازگارا، بعنوان پژوهشگر مدرسه‌ی حقوق دانشگاه هاروارد نیز دعوت شده است.

آقای سازگارا در گفتگویی با رادیو دویچه وله پیرامون اهداف این كنفرانس گفت:

«این كنفرانس قرارش بر این بوده است كه تعدادی از آزادیخواهان را دعوت كند [كه در قدرت نیستند] و یك تعداد از آزادیخواهانی را كه در دنیا به قدرت رسیده‌اند، مانند واسلاول هاول و غیره، و نیز یك تعداد از سیاستمدارانی كه الان سر كار هستند تا به این ترتیب طی دو روز جلسه‌ای تشكیل شود كه آنها كه برای آزادی در كشورهایشان مبارزه می‌كنند با آنهایی كه قدرت دارند، فرصتی برای تبادل نظر و گفتگو با یكدیگر داشته باشند.»

این مخالف جمهوری اسلامی ایران كه در دانشكده‌ی حقوق دانشگاه هاروارد به كار پژوهشی مشغول است، افزود:

«اگر شما نگاهی به طرح قطعنامه‌ی پایانی كنفرانس بیاندازید، اصلی‌ترین حرفش این است كه سیاستمدارانی كه در قدرت هستند، آزادیخواهی در كشورهای دربند را در اولویت قرار بدهند، آنهم در هر مذاكره‌ی دیپلماتیك، در هر سفر مقامات این كشور دیكتاتوری و در همه‌ی این چیزها اولویت را بر این بگذارند و اولین فشارشان این باشد كه باید در این كشورها به نفع آزادی كار بشود.

به نظر من شاه بیت این قطعنامه‌ی پایانی‌شان هم ده ماده دارد. مسئله‌ی گنجاندن "هلسینكی آكورد" یا "هلسینكی پروسس" هست كه اهداف هلسینكی در ۱۹۷۴ را كه در واقع كمك‌های اقتصادی غرب به بلوك كمونیستی را به رعایت پاره‌ای از موازین دمكراسی و حقوق بشر منوط كرد. و به این ترتیب كمك كرد كه در این كشورهای باز شود و بتدریج راهشان به كشورهای آزاد بازتر شود و در آنجا رشد دمكراتیك به جریان افتد. از این رو در این قطعنامه هم این بند را گنجانده‌اند و از رهبران كشورها خواسته‌اند كه به سمت یك نوع "هلسینكی آكورد" با كشورهای دیكتاتوری حركت كنند.»

محسن سازگارا كه خود پس ازانقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ یكی از فعالان بلندپایه‌ در نظام جدید جمهوری اسلامی بوده است، علت عدم حضورش در كنفرانس را تنگی وقت و مشغله‌ی بسیار خواند و گفت:

«من اگر فرصت می‌داشتم [می‌رفتم]، چون برای من هم یك سخنرانی گذاشته بودند در خصوص دمكراسی و امنیت. اگر می‌رفتم بنا داشتم در خصوص دمكراسی و امنیت از زاویه‌ی آزادی بیان صحبت کنم؛ اینكه دمكراسی به مثابه‌ی یك روش چگونه می‌توانست ضامن امنیت در یك جامعه باشد. یعنی وقتی مطبوعات آزاد و رادیو و تلویزیون‌های آزاد وجود داشته باشند، رهبران سیاسی محدود نمی‌شوند به یك تعداد بولتن‌های محرمانه‌ی دستگاه‌های اطلاعاتی و منفصل بشوند از كل جامعه. و به این ترتیب شكاف‌ها و مشكلات جامعه روزانه در معرض دید سیاستمداران از طریق مطبوعات آزاد قرار می‌گیرد و آنگاه جوامع به سمت نقاط انفجارآمیز سوق نخواهند یافت.»

http://iranvajahan.net/cgi-bin/news.pl?l=fa&y=1386&m=03&d=16&a=1